Page 82 - Raporti Vjetor 2024

Shënime mbi Pasqyrat Financiare të Konsoliduara për vitin e mbyllur më 31 dhjetor 2024 Shënime mbi Pasqyrat Financiare të Konsoliduara për vitin e mbyllur më 31 dhjetor 2024
(shprehur në USD, nëse nuk është shënuar ndryshe) (shprehur në USD, nëse nuk është shënuar ndryshe)

ii. Matja e humbjes së pritshme të kredisë Përkeqësim i rëndësishëm përmes pragut relativ
Sipas kërkesave të IFRS 9 për zhvlerësimin e aktiveve financiare, bankat janë të detyruara të njohin ECL-të në çdo kohë, duke marrë Banka llogarit një matricë relative të pragut që jep për secilin vlerësim një parashikim të asaj që vlerësimi i pritur për çdo horizont kohor
parasysh ngjarjet e kaluara, kushtet aktuale dhe informacionin e ardhshëm, dhe të përditësojnë vlerën e ECL-ve të njohura në çdo datë duhet të jetë.
raportimi për të pasqyruar ndryshimet në rrezikun e kredisë të një aktivi. Kjo është një metodë më largpamëse e prudente dhe rezulton Matricat e tranzicionit me anë të ciklit (TTC) japin përqindjen e kundërpartirave që lëvizën nga një vlerësim në tjetrin për një interval kohor
në një njohje më të përshkallëzuar të humbjeve të kreditit. të caktuar. Matjet TTC gjatë një horizonti 10 vjeçar merren pasi që kjo jep një horizont të rehatshëm për një prag relativ
Vlerësimi i ekspozimit të kredisë për qëllime të administrimit të rrezikut është kompleks dhe kërkon përdorimin e modeleve, pasi
ekspozimi ndryshon me ndryshimet në kushtet e tregut, flukset e pritshme të parasë dhe kalimin e kohës. Vlerësimi i rrezikut të kredisë Llogaritja e pragjeve relative të përkeqësimit të rëndësishëm të rrezikut të kredisë (SICR).
të një portofoli të aktiveve përfshin vlerësime të mëtejshme në lidhje me gjasat e mosveprimeve të ndodhura, të raporteve të humbjeve Duke pasur parasysh se Banka nuk ka të dhëna të mjaftueshme historike të brendshme për të përpiluar matricat e tranzicionit, u
të lidhura dhe korrelacioneve të paracaktuara ndërmjet palëve. Grupi mat rrezikun e kredisë duke përdorur probabilitetin e paracaktuar mbështet në të dhëna përfaqësuese të siguruara nga agjencitë e jashtme të vlerësimit të kredisë. U përdorën matricat e jashtme të
(PD), ekspozimin në mospagim (EAD) dhe humbjen e dhënë (LGD). tranzicionit TTC për të gjitha subjektet evropiane/botërore të ofruara nga agjencitë ndërkombëtare të vlerësimit të kredive. Janë kryer
Parimi udhëzues i modelit të pritshëm të humbjes së kredisë është të pasqyrojë modelin e përgjithshëm të përkeqësimit ose përmirësimit hapat e mëposhtëm:
të cilësisë së kredisë së instrumenteve financiare. Nisur nga ndryshimet në rrezikun e kredisë nga njohja fillestare, aktivet klasifikon në Së pari, bëhet ndërlidhja i sistemeve të vlerësimit të brendshëm dhe të jashtëm;
tri faza: Më pas, përdoret një matricë tranzicioni TTC me numrin e vëzhgimeve (numri i subjekteve që ndryshojnë nga një vlerësim specifik në
“Faza 1” përfshin ato aktive që nuk kanë pësuar ndonjë përkeqësim të ndjeshëm të cilësisë së kredisë që nga njohja fillestare; tjetrin) dhe llogaritet një mesatare e ponderuar për vlerësim të ndërlidhur në mënyrë që të llogaritet matrica e vlerësimit të brendshëm
“Faza 2” përbëhet nga aktive që kanë pësuar një zhvlerësim të konsiderueshëm që nga njohja fillestare; TTC.
“Faza 3” ka të bëjë me të gjitha aktivet ku ka ndodhur një mungesë. Pasi llogariten matricat TTC, ndërmerren hapat e mëposhtëm:
Sipas kësaj qasjeje të përgjithshme, ECL për një aktivitet llogaritet në horizonte të ndryshme kohore. Sipas kësaj qasjeje të përgjithshme, • Llogaritet mesatarja e ponderuar për probabilitetin 1-vjeçar të mospagimit për çdo vlerësim dhe për çdo horizont kohor, duke
ECL mbi një vit për aktivet në fazën 1; shumëzuar çdo matricë TTC (për horizontet e ndryshme kohore) me PD mbi një vit.
ECL gjatë jetës së mbetur për aktivet në fazën 2 dhe fazën 3. • Pastaj mesataret e ponderuara të PD-ve 1-vjeçare ndërlidhen me vlerësimet më të afërta korresponduese, që jep edhe matricën
Caktimi fazave bëhet sipas rregullave të mëposhtme: mesatare të perkëqësimit për sa i përket vlerësimeve;
Zhvlerësimi: nëse pala tjetër për aktivin e konsideruar ka dështuar, aktivi është caktuar në “Fazën 3”. Një aktiv konsiderohet si i • Një ulje e vlerësimit konsiderohet e rëndësishme, me klasifikim të mëtejshëm në Fazën 2, nëse vlerësimi aktual është më i keq se
pavlefshëm nëse ndonjë shlyerje (principal ose interes) është vonuar për më shumë se 90 ditë ose nëse pala tjetër është në një gjendje pragu relativ për vlerësimin fillestar përkatës dhe kohës që ka kaluar që nga njohja fillestare.
të provuar te paaftësisë paguese (falimentimit).
Vlerësimi D (më i ulët se C): Pasuritë me këtë vlerësim aktualisht konsiderohen të jenë në fazën 3. Informacion i përhershëm i përfshirë në modelet ECL
Faktorët cilësorë: SNRF 9 ka këshilluar që të marrë parasysh faktorët cilësorë siç janë listat e shikimit ose analizat financiare nga PD-të e TTC-së shndërrohen në PD-të e PIT duke marrë parasysh mjedisin makroekonomik nëpërmjet disa variablave makroekonomikë
ekspertët. Ngjashëm me rastin e mëparshëm, ekziston edhe një prag i dytë. Në rast se shlyerja e një aktivi është e vonuar për më si: normën reale të rritjes së PBB-së, normën e inflacionit, shkallën e papunësisë, investimet, ndryshimin e importeve dhe eksporteve,
shumë se 30 ditë dhe më pak se 90 ditë, ajo caktohet në “Fazën 2” balancën e llogarisë korente, borxhin shtetëror etj. Këto variabla merren nga FMN, duke përfshirë të dhënat historike nga 1990 deri sot
Pragu Relativ: nëse pala tjetër ka pësuar një përkeqësim të ndjeshëm të rrezikut të kredisë, domethënë nëse cilësia e saj e kredisë që dhe parashikimet për katër vitet e ardhshme nën supozimet e tre skenarëve: bazë, më i miri, dhe i përkeqësuar. Modeli PIT përfshin
nga njohja fillestare ka rënë më shumë se një prag relativ i caktuar paraprak, atëherë ai i caktohet “Fazës 2”. një formë të thjeshtuar të modelit Merton. Në këtë kuadër, prezantohet një variabël sistemike Xt që paraqet mjedisin makroekonomik.
Të gjitha aktivet që nuk janë në rastet e mëparshme janë caktuar në “Fazën 1”. Ndjeshmëria e PD-së të çdo vlerësimi në këtë variabël merret nëpërmjet kalibrimit të parametrit ρ. Modeli merr në konsideratë normën
globale të mosfunksionimit të çdo viti dhe llogarit Xt për çdo vit, i cili pastaj regresohet me kombinime të ndryshme të variablave makro-
Grupimi i instrumenteve për humbjet e matura në baza kolektive ekonomike. Duke përdorur projeksionet e variablave makroekonomikë, formula e regresionit përdoret për të nxjerrë përfundimet e
Për provizionet e pritshme të humbjes së kredisë të modeluara në baza kolektive, bëhet një grupim i ekspozimeve në bazë të parashikimeve të Xt dhe bazuar në modelin e një faktori Merton, përfitohen PD-të e PIT-it. Modeli i dytë i PD e konsideron normën e
karakteristikave të përbashkëta të rrezikut, si: vlerësimi i cilësisë së kredisë, lloji i produktit, maturimi i mbetur, etj. Llogaritja e ECL bazohet paracaktuar për vlerësim në çdo vit, gjë që mundëson kalibrimin e ndjeshmërisë pi për të gjitha vlerësimet.
në të dhënat historike të performancës për grupin përkatës. Kur nuk disponohen të dhëna të mjaftueshme historike të brendshme,
Grupi ka konsideruar krahasimin e standardeve të dhëna shtesë të brendshme / të jashtme për t’u përdorur për qëllime të modelimit. Matja e ECL - Shpjegimi i inputeve, supozimeve dhe teknikave të vlerësimit
Banka ka tre portofole kryesore, të cilat janë: Llogaritja e ECL bazohet në parametrat e mëposhtëm:
1. Probabiliteti i humbjes (PD)
Banka ka tre portofole kryesore, të cilat janë: 2. Humbja e rezultuar nga mospagesa (LGD);dhe
- Portofoli i kredisë 3. Ekspozimi në mospagim (EAD)
Kjo kategori përfshin kreditë individuale / konsumatore
- Portofoli i thesarit ECL vlerësohet sipas kushteve bazë (tipike), më të mirat (të favorshme) dhe negative (të pafavorshme).
Kjo kategori përfshin bonot, bonot e thesarit dhe llogaritë e kapitalit Të vetmet vlerësime në në një moment kohe janë për probabilitetin e humbjes. LGD merr vlerësimet e Bazelit dhe EAD përdor skedulet
- Projekti dhe financimi i strukturuar e pagesës së llojit të amortizimit. Pasi të jenë llogaritur të gjitha komponentët (PD, EAD, LGD), ECL është vlerësuar në tre skenarë të
Kjo kategori përfshin letra kredie dhe garanci bankare. ndryshëm: gjendja bazë (tipike), mirë (e favorshme) dhe e kundërt (e pafavorshme), me pesha 52%, 18% dhe 30% respektivisht . ECL
përfundimtar është ECL me probabilitet të ponderuar nën këta tre skenarë.

27 BANKA KOMBËTARE TREGTARE